La garbura

Qu’i èm! La nueit que cad hèra de d’òra, lo hred, lo huec a la cheminèia, las matiadas torradas. L’ivèrn qu’ei arribat.

Alavetz, que ns’agrada de passar temps amassa, a l’entorn d’ua taula e d’un repaish. E en Bearn, las taulas que son bèras e los repaishs deus bons! Au demiei deus plats bearnés, que n’i a un qu’ei de compte har: la famosa garbura.

La garbura qu’èra l’aliment quotidian deus paisans gascons. La recèpta que cambiava d’ua maison a l’auta e que seguiva lo ritme de las sasons, los legumes deu casau e las ressorças de la saladora. Totun, ua causa ne càmbia pas: la garbura que deu neurir!

La garbura que neureish, qu’escaloreish lo còs e lo còr! Que’vs perpausi ací de partatjar la recèpta (pas tròp secreta) de la mairbona.

La recèpta de la garbura bearnesa

Tà 8 personas (qui an apetit tà minjar)

1 camòt de Baiona (500 g)
8 trebucs
250 g de mongetas
9 grans de péber
1 pipèr d’Espeleta (o pipèr deu Bearn)
1 ceba picada de 4 clavets de giròfle
1 petita cama d’api
1 branon de faribola
1 huelha de laurèr
1 caulet verd
6 carròtas
4 naps
2 porrets bèths
6 pomas de tèrra
l’ingredient secret qu’ei la paciéncia! La garbura que deu còser longtemps…

Lo dia abans :

Hicatz a trempar las mongetas (au mensh 12 òras)

Lo dia :

En un topin pro gran, hicatz lo camòt, los grans de pébers, lo pipèr, la ceba dab los clavets de giròfle, l’api, la faribola, lo laurèr e cobritz dab 5 litres d’aiga.

Hètz lhevar lo borit, puish deishatz còser a petit huec pendent 1h30.

Que deu còser tranquillament e que podetz lavar e descopar los legumes : talhucatz los porrets, e los naps e las carròtas en bèths tròçs, puish lo caulet en listras (pensatz a tirar lo còr deu caulet)

Los legumes que son prèsts, que’vs podetz aucupar deu guit. En ua padena, hètz còser los trebucs entà que sian daurats e reservatz. Pensatz a guardar quauques culheras de grèisha de guit.

Dab la grèisha deu guit, hètz sudar los legumes quauquas minutas. Avisatz-ve, la grèisha deu guit qu’ei un element indispensable !

Lo topin qu’ei suu huec despuish 1h30 adara. Tiratz 1 litre de bolhon mes ne’u getetz pas ! Hicatz au topin los legumes e las mongetas esgotadas.

Tornatz har lhevar lo borit, puish deishatz còser tranquillament 2 òras de reng.

Anem ! Enqüèra un drin de paciéncia…

Au cap de las 2 òras, hornitz lo caulet.

Cobritz lo tot dab un drin mei de bolhon se hè besonh. Deishatz còser pendent 30 minutas.

Enfin, hornitz las pomas de tèrra descopadas en bèths tròçs e deishatz còser 30 minutas mei.

Totun, que demora los trebucs. Hicatz-los au topin quauques minutas entà que sian cauds.

Adara, que podetz tastar e adobar se hè besonh. La sopa que saboreja !

Alavetz la garbura qu’ei prèsta!

Que’s minja dab un pan de campanha deus bons. La garbura que’s pòt servir en entrada, mes qu’ei tan bona que non minjam pas sonque aquesta sopa hèra neurissanta ! Quan n’auratz pas mei hami, que’n tornaratz préner, de segur.

Petit conselh, mei la garbura ei cauhada, mei ei bona, mes totun, avisatz-ve: quan la mingetz l’endoman, que la tornaratz cauhar a plaser e en petita quantitat, pr’amor de la fermentacion deu caulet.

Un darrèr petit secrèt ? La garbura qu’ei de las bonas s’i plantatz lo culher e que s’està dret !

La garbura qu’ei un vertadèr quéhar! Cada annada, un campionat deu monde qu’ei organizat a Auloron-Santa-Maria, qu’ei la “Garburada”.

https://www.sondaqui.com/Metiers-et-specialites/garburada-doloron-sainte-marie